Neidio i’r prif gynnwys
English Cymraeg

Os oes gennych unrhyw bryderon neu wybodaeth yn ymwneud â thwyll neu droseddoldeb mewn cadwyni cyflenwi bwyd, neu os ydych yn dymuno chwythu’r chwiban ynghylch busnes bwyd yr ydych yn gweithio iddo, ffoniwch linell gymorth Trechu Trosedd Bwyd yn Gyfrinachol ar 0207 276 8787 (9am i 4pm, dydd Llun i ddydd Gwener) neu rhowch wybod drwy ein gwasanaeth ar-lein.

Feirws hepatitis E

Beth yw hepatitis E, sut mae'n gallu lledaenu a chyngor ar sut i'w atal wrth goginio porc.

Diweddarwyd ddiwethaf: 9 Ionawr 2018
Diweddarwyd ddiwethaf: 9 Ionawr 2018

Mae hepatitis E yn haint sy'n cael ei achosi gan feirws hepatitis E (sydd hefyd yn cael ei alw yn HEV). Gall HEV heintio pobl ac anifeiliaid. 


I'r rhan fwyaf o bobl, nid yw symptomau hepatitis E yn ddifrifol ac maen nhw'n gwella o fewn pedair wythnos, ond mewn achosion prin, mae'r salwch yn gallu arwain at farwolaeth. 

Sut mae hepatitis E yn lledaenu?

Mae hepatitis E yn lledaenu wrth ddod i gysylltiad ag ysgarthion neu chŵd (vomit) person sydd wedi'i heintio. Hefyd, mae tystiolaeth gynyddol sy'n dangos y gallai cysylltiad fod rhwng yr haint â phorc a chynhyrchion porc sydd heb eu coginio'n drylwyr.

Dangosodd arolwg o ladd-dai moch bod gan bron i 6% o foch feirws hepatitis E yn eu gwaed.

Osgoi hepatitis E wrth goginio porc 

Rydym ni'n cynghori y dylech chi goginio pob darn cyfan o borc, cynhyrchion porc ac offal yn drylwyr hyd nes eu bod yn:

  • stemio'n boeth drwyddynt draw 
  • nad oes unrhyw ran o'r cig yn binc wrth dorri i'r rhan fwyaf trwchus ohono 
  • mae unrhyw suddion yn rhedeg yn glir 


Bydd hyn yn lleihau'r risg o salwch oherwydd Hepatitis E, feirysau eraill a bacteria sy'n cael eu cludo gan fwyd a allai achosi clefydau.  Mae arferion hylendid da gan gynnwys golchi dwylo a storio priodol hefyd yn bwysig i leihau'r risg o groeshalogi yn y gegin.

ASB yn Esbonio

Mae feirysau yn fach iawn ac yn aml yn asiantau pathogenig heintus iawn sy'n achosi clefydau. 
Rydym yn amcangyfrif bod 18% o achsosion gwenwyn bwyd y Deyrnas Unedig (DU) o ganlyniad i feirysau a gludir gan fwyd, sy'n gyfran sylweddol.

Mae feirysau yn gallu cael eu lledaenu rhwng unigolion (rheiny sy'n cynnal y feirws) mewn gwahanol ffyrdd gan gynnwys drwy hylifau corfforol, y llwybr gastroberfeddol a thrwy'r aer.

Mae feirysau'n dibynnu ar gelloedd y rheiny sy'n cynnal y feirws (organebau byw) yn cydweithio er mwyn lluosi. Gall rhai feirysau oroesi ac aros yn heintus mewn bwyd a'r amgylchedd am gyfnodau hir. Gall rhai feirysau oroesi amodau caled fel:

  • tymereddau uchel 
  • tymereddau isel  
  • amgylchedd asidig neu alcalïaidd 
  • cysylltiad ag uwch fioled

Beth ydym ni'n ei wneud i ddiogelu defnyddwyr rhag hepatitis E?

Tan yn ddiweddar, dim ond drwy deithio dramor i leoedd â glanweithdra gwael y byddai pobl o'r DU fel arfer yn cael eu heintio â Hepatitis E. Erbyn hyn, rydym ni'n gwybod bod gan fwy o bobl nad ydynt wedi teithio dramor Hepatitis E, yn enwedig cleifion sydd â system imiwnedd nad yw'n gweithio cystal. Rydym ni'n amau bod yr achosion hyn o ganlyniad i unigolion yn dod i gysylltiad â feirws Hepatitis E heintus mewn porc a chynhyrchion porc.

Er ei bod yn bosibl nodi feirws Hepatitis E mewn bwyd, nid oes modd i ni wybod a yw'n heintus ac yn gallu ein gwneud yn sâl. Rydym ni'n parhau i ymchwilio i sut y gall feirws Hepatitis E sy'n cael ei gludo gan fwyd effeithio ar ddefnyddwyr y DU.

Un maes hollbwysig y mae gofyn i ni gasglu rhagor o dystiolaeth arno yw datblygu gwell dulliau o ganfod y feirws. Mae hyn er mwyn i ni allu asesu risg feirws Hepatitis E yn well yn y gadwyn fwyd. Yna, byddwn yn gallu cymryd camau i leihau'r perygol ei fod yn cyrraedd ein platiau bwyd.

Erbyn hyn, rydym yn gwybod bod coginio trylwyr yn lladd bacteria a feirysau, ond nid ydym ni'n sicr pa mor effeithiol yw gwahanol arferion coginio o ran dileu feirysau fel Hepatitis E o fwyd. 

Byddwn yn cynnal gwaith pellach er mwyn deall faint o wres sydd ei angen ac am ba hyd er mwyn cael gwared â Hepatitis E mewn bwyd. Bydd hyn yn ein galluogi i roi cyngor clir ar ba dymheredd y dylid coginio  bwyd ac am ba hyd. Mae hyn yn arbennig o berthnasol i borc a chynhyrchion porc.