Paratoi ar gyfer dechrau eich busnes bwyd

Os ydych yn gwerthu, coginio, storio, trin, paratoi neu ddosbarthu bwyd i’r cyhoedd, efallai y cewch eich ystyried yn fusnes bwyd, a bydd angen i chi gofrestru gyda’ch awdurdod lleol.

Mae hyn yn cynnwys busnesau bwyd sy’n masnachu:  

• o eiddo ffisegol sy’n gweini cwsmeriaid
• o gartref
• o uned symudol neu safle dros dro
• ar-lein (er enghraifft ar y cyfryngau cymdeithasol neu wefan) neu drwy werthu o bell (mae gwerthu o bell yn golygu unrhyw werthu sy’n digwydd heb gysylltiad wyneb yn wyneb â’r defnyddiwr)

Pwy sydd angen cofrestru  

Bydd angen i chi gofrestru eich busnes bwyd os ydych yn:

• gwerthu bwyd
• coginio bwyd
• storio neu drin bwyd
• paratoi bwyd
• dosbarthu bwyd 

Bydd angen i bob math o fusnes bwyd a diod sy’n gwerthu bwyd yn uniongyrchol i’r cyhoedd gofrestru, ni waeth o ble y maent yn gweithredu. Mae’n cynnwys busnesau sy’n masnachu o gartref, uned symudol, neu eiddo dros dro fel stondin neu fan. Bydd angen cofrestru hefyd os ydych yn gwerthu bwyd neu ddiodydd ar-lein yn unig.

Dylai cwmnïau sy’n ymwneud â dosbarthu, broceru neu gyflenwi bwyd ac sy’n gweithredu o swyddfeydd hefyd gofrestru fel busnesau bwyd. Mae hyn yn berthnasol hyd yn oed os na chaiff bwyd ei gadw ar y safleoedd.

Os ydych yn gweithredu mewn mwy nag un lleoliad, mae angen i chi gofrestru pob safle gyda’r awdurdodau lleol y maent wedi’u lleoli ynddynt. Os nad ydych yn siŵr a oes angen i chi gofrestru neu os oes angen rhagor o gyngor arnoch, cysylltwch â’ch awdurdod lleol.

Canllawiau ar sut i gofrestru eich busnes bwyd gyda’ch awdurdod lleol

Pan fyddwch yn dechrau busnes bwyd newydd, neu’n cymryd yr awenau mewn busnes sy’n bodoli eisoes, mae’n rhaid i chi gofrestru gyda’ch awdurdod lleol. Dylech wneud hyn o leiaf 28 diwrnod cyn i chi ddechrau masnachu.

Mae cofrestru eich busnes bwyd yn rhad ac am ddim, ac ni ellir ei wrthod.  Os ydych eisoes yn masnachu ond heb gofrestru eto, bydd angen i chi gofrestru cyn gynted â phosib, gan fod hwn yn ofyniad cyfreithiol.

Os ydych yn cyflenwi bwyd yn rheolaidd i’r cyhoedd am ddim ac am dâl, mae angen i chi gofrestru fel busnes bwyd. 

Cofrestrwch eich busnes bwyd ar borth cofrestru busnesau bwyd GOV.UK.  

Mae rhaid i unrhyw un sy’n gwerthu, coginio, storio, trin, paratoi neu ddosbarthu bwyd i’r cyhoedd gofrestru fel busnes bwyd. Fodd bynnag, mae canllawiau eraill y mae angen i chi eu dilyn hefyd i wneud yn siŵr eich bod yn rhedeg eich busnes bwyd yn gywir. 

Pryd i gofrestru

Mae’n ofynnol i chi gofrestru o leiaf 28 diwrnod cyn masnachu. Rydym yn argymell nad ydych yn cofrestru’n rhy gynnar ond, yn hytrach, eich bod yn aros tan 28 diwrnod cyn i chi ddechrau gweithredu. Defnyddiwch ein rhestr wirio i sicrhau eich bod wedi ystyried popeth  cyn cofrestru.

Gwerthu bwyd o safleoedd sy’n ymdrin â chwsmeriaid

Os ydych yn masnachu o safle ffisegol sy’n ymdrin â chwsmeriaid, gwnewch yn siŵr eich bod hefyd yn darllen ein canllawiau ar sefydlu safle eich busnes bwyd. Efallai y byddwch hefyd am ddarllen ein canllawiau ar werthu bwyd i’w ddosbarthu. 

Gwerthu bwyd o’ch cartref

Os ydych yn masnachu o’ch cartref, gwnewch yn siŵr eich bod yn darllen ein canllawiau ar ddechrau busnes bwyd yn ddiogel a dechrau busnes bwyd o’ch cartref.

Gwerthu bwyd o safle symudol neu dros dro

Os ydych yn masnachu o uned symudol neu safle dros dro, gwnewch yn siŵr eich bod hefyd yn darllen ein canllawiau ar ddechrau busnes bwyd yn ddiogel a sefydlu safle eich busnes bwyd. 

Gwerthu bwyd ar-lein

Os ydych yn gwerthu bwyd ar-lein (er enghraifft ar y cyfryngau cymdeithasol neu wefan) neu’n gwerthu bwyd o bell (mae gwerthu o bell yn golygu unrhyw werthu sy’n digwydd heb gysylltiad wyneb yn wyneb â’r defnyddiwr) darllenwch ein canllawiau ar ddechrau busnes bwyd yn ddiogel, sefydlu safle eich busnes bwyd, a gwerthu bwyd i’w ddosbarthu.

Cofrestru fel gwarchodwr plant

Os ydych yn darparu bwyd fel rhan o’ch busnes gwarchod plant yn Lloegr, bydd y manylion rydych yn eu rhoi i Ofsted neu eich asiantaeth gwarchod plant hefyd yn cael eu defnyddio i’ch cofrestru fel busnes bwyd gyda’ch awdurdod lleol. Ni fydd rhaid i chi gofrestru ar wahân.

Rhaid i chi gydymffurfio â rheoliadau diogelwch a hylendid bwyd os ydych yn darparu bwyd a diod i blant neu fabanod gan gynnwys:

• prydiau
• byrbrydau
• diodydd (ar wahân i ddŵr tap o’r prif gyflenwad)
• bwyd wedi’i ailgynhesu a ddarperir gan riant/gofalwr
• bwyd yr ydych yn ei dorri a’i baratoi

Mae gofynion cofrestru gwarchodwyr plant yn wahanol yng Nghymru a Gogledd Iwerddon os ydych yn darparu bwyd gyda’ch busnes gwarchod plant. Cysylltwch â’ch awdurdod lleol i gael rhagor o wybodaeth.

Gallwch ddod o hyd i ragor o wybodaeth am reoli diogelwch bwyd ar gyfer gwarchodwyr neu ofalwyr plant cofrestredig yn ein Pecyn Bwyd Mwy Diogel, Busnes Gwell. 

A oedd yr wybodaeth ar y dudalen hon yn ddefnyddiol? Rhannwch eich adborth.